Kategori: Makaleler

Gözü Korkmak Deyiminin Ne Demek? Felsefi Bir Bakışla Korkunun Ontolojisi ve Bilgeliği Bir filozof için “göz” yalnızca görme organı değil, bilginin ve varlığın penceresidir. “Gözü korkmak” deyimi de bu bağlamda, basit bir duygunun ifadesi olmaktan çıkar; varlıkla karşılaşmanın sınırında yaşanan bir bilinç haline dönüşür. Göz, dünyayı algılayan ilk yerdir; korkuysa bu algıyı sarsan en güçlü duygudur. Bu yüzden “gözü korkmak” yalnızca cesaretsizliği değil, bilginin ve varoluşun sarsıntısını da dile getirir. Peki gerçekten göz neden korkar? Korkunun kaynağı dış dünyada mı, yoksa bilincin derinliklerinde mi saklıdır? Etik Perspektiften: Korku, Sorumluluk ve Vicdanın Gözleri Etik felsefede korku, çoğu zaman ahlaki eylemin sınırlarını…

Gıcık Almak Ne Demek? Ruhun Kaşınması Gibi Bir Hâl Bazı kelimeler vardır ki, sözlükteki tanımını okusanız da gerçek anlamını hissedebilmek için bizzat yaşamanız gerekir. “Gıcık almak” tam da onlardan biri. Sanki boğazınıza kaçmış minik bir tüy gibi… Ne kadar öksürsen de geçmez, ne kadar görmezden gelsen de oradadır. Ve ilginçtir, bunu bir kişiden de alırsın, bir davranıştan da, hatta bazen kendi kendinden bile! Bugün bu yazıda, “gıcık almak” denen o garip, sinir bozucu ama bir o kadar da eğlenceli hâli masaya yatırıyoruz. Ama ciddi ciddi değil… Bol kahkahalı, bol empati dolu ve biraz da stratejik bir bakışla. Hazırsanız başlayalım. —…

Toplumsal Bir Mercekten: “Gözat Ayrı mı?” Bir sosyolog olarak, gündelik dildeki küçük soruların bile derin toplumsal anlamlar taşıdığını fark ederim. “Gözat ayrı mı?” sorusu ilk bakışta yalnızca dilbilgisel bir merak gibi görünür. Fakat toplumsal yapılar ve bireysel algılar arasındaki ilişkiyi incelediğimizde, bu sorunun ardında çok daha geniş bir kültürel dinamik yatar. Dilin, toplumun aynası olduğu gerçeği burada da kendini gösterir. Çünkü bir kelimenin nasıl yazıldığı, onu nasıl düşündüğümüzle ilgilidir — ve düşünme biçimlerimiz, içinde yaşadığımız toplumsal yapılar tarafından biçimlendirilir. Dil ve Toplum: Gündelik İfadelerin Sosyolojik Arka Planı Toplumsal normlar, dilin her köşesine sinmiştir. Dil yalnızca bir iletişim aracı değildir; aynı…

Aşırı Kansızlık Nasıl Tedavi Edilir? Derin Nefes Aldıran Bir Yol Haritası Konuya tutkuyla bakan bir sağlık meraklısı olarak şunu söyleyeyim: ağır/anlamlı derecede kansızlık yalnızca laboratuvar değerlerinden ibaret değildir; acil yönetimle, kök nedenin akıllıca tedavisiyle ve yaşamın içinden küçük alışkanlıklarla birlikte ele alındığında yüz güldüren sonuçlar verir. Bu yazıda “ilk saatler”den “uzun vadeli bakıma”, bugünden geleceğe uzanan bir çerçevede, samimi ama bilimle sırtını yaslamış bir rehber bulacaksınız. — Aşırı Kansızlık Ne Demektir, Ne Zaman Acildir? Ağır kansızlık; belirgin halsizlik, baş dönmesi, çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, bayılma, bilinç bulanıklığı gibi dokulara oksijen taşınamamasının sinyallerini verir. Bu tablo hemodinamik olarak dengesizse (tansiyon…

Dolaylı Güdülenme Nedir? KPSS Bağlamında Psikolojik Bir Bakış Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Bir psikolog olarak insan davranışlarını incelerken sık sık şu soruyla karşılaşırım: “İnsan neden bazen doğrudan istemediği bir şeyi yapar, ama yine de motive hisseder?” Bu soru, bizi dolaylı güdülenme kavramının merkezine götürür. Özellikle KPSS gibi uzun soluklu sınav süreçlerinde birçok aday, doğrudan değil, dolaylı motivasyon kaynaklarıyla hareket eder. Yani kişi, çalışmak eyleminden değil; o çalışmanın sonunda ulaşacağı hedefin düşüncesinden enerji alır. Bu durum, insanın karmaşık bir psikolojik yapıya sahip olduğunu gösterir. Çünkü güdülenme, yalnızca dürtülerle değil; bilişsel beklentiler, duygusal ihtiyaçlar ve sosyal onay mekanizmalarıyla da beslenir. Dolaylı Güdülenmenin…

Dana Gulaş İneğin Neresi? Öğrenmenin Tadına Varmak Bir Eğitimcinin Sofrasında: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Eğitim yalnızca bilgi aktarmak değildir; öğrenmek, dünyayı yeniden anlamlandırmaktır. Bir eğitimci olarak biliyorum ki, her soru —ister “evrenin kökeni” olsun, ister “dana gulaş ineğin neresi?” gibi basit görünen bir merak— aslında düşünmeyi başlatan kıvılcımdır. Çünkü öğrenme, bazen sınıf tahtasında değil, sofrada başlar. Bu yazıda, bu basit ama düşündürücü sorunun peşine düşelim: Dana gulaş, gerçekten ineğin neresinden yapılır? Ve neden bu kadar çok insan, bir yemeğin anatomisini öğrenirken aslında öğrenmenin doğasını da keşfeder? Öğrenme Teorileriyle Bir Parça Et: Bilgiyi Parçalamak Bir öğrenciye dana gulaşın nereden geldiğini anlatmak, bir…

En Çok Bütçe Hangi Bakanlık? Devletin Parası Nereye Gidiyor? “Bir ülkenin değerlerini anlamak istiyorsanız, bütçesine bakın.” Bu söz ekonomi kitaplarında klişe gibi görünür ama şaşırtıcı biçimde doğrudur. Çünkü bir devletin hangi alana ne kadar para ayırdığı, aslında onun önceliklerini, hedeflerini ve hatta korkularını gösterir. Bugün hep birlikte merak ettiğimiz o temel soruya bilimsel bir mercekten bakacağız: En çok bütçe hangi bakanlığa ayrılır? Ve belki de daha önemlisi, bu ne anlama gelir? Bütçe: Sadece Para Değil, Siyasi Bir Tercih Devlet bütçesi, yalnızca gelir ve gider tablosu değildir; bir ülkenin sosyoekonomik vizyonunun aynasıdır. Eğitimden sağlığa, savunmadan tarıma kadar her kalem, uzun vadeli…

Ağzının Tadını Kaçırmak Ne Demek? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Yolculuk Hayatı farklı açılardan okumayı seven biri olarak, bazı deyimlerin sadece kelimelerden ibaret olmadığını hep düşünmüşümdür. Onlar, toplumların duygularını, değerlerini ve yaşam felsefelerini taşıyan küçük ama derin anlamlı köprüler gibidir. “Ağzının tadını kaçırmak” da işte tam bu köprülerden biri. Bir lokmanın lezzetini, bir sohbetin sıcaklığını ya da bir anın huzurunu bozan ince bir sarsıntıyı anlatır. Ama bu deyimin ardında sadece bir his değil, kültürden kültüre değişen dünyalar saklıdır. Bir Lokmadan Fazlası: Deyimin Temel Anlamı “Ağzının tadını kaçırmak”, Türkçede genellikle bir keyfin, bir huzurun ya da bir mutluluğun bozulması anlamında kullanılır.…

Bir Tarihçinin Penceresinden: “Kendi Ölümünü Görmek” Üzerine Tarihsel Bir Yolculuk Bir tarihçi olarak geçmişi anlamaya çalışmak, aslında insanın kendi sonunu anlamaya çalışmasından pek de farklı değildir. Her medeniyet, her toplum, hatta her birey bir dönem büyür, gelişir, sonra bir kırılma noktasına gelir. Kendi ölümünü görmek ifadesi, yalnızca bireysel bir rüya ya da içsel bir korku değil; insanlık tarihinin tekrar eden döngüsünün bir yansımasıdır. Çünkü tarih, ölümü yalnızca bir son olarak değil, bir dönüşümün başlangıcı olarak da anlatır. Geçmişte Ölümün Algısı: Bir Son mu, Başlangıç mı? Antik Çağlardan Moderniteye Ölüm Düşüncesi Antik çağlarda insanlar ölümü, doğanın döngüsel düzeninin bir parçası olarak…

Gıcık Ne Demek Ekşi? Ekonomi Perspektifinden Bir Değerlendirme Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları: Ekonomistlerin Bakışı Ekonomi, insanların sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçlarını karşılamak için yaptığı seçimleri inceleyen bir bilim dalıdır. Bu seçimlerin sonuçları, bireylerin ve toplumların refahını doğrudan etkiler. Ancak bu seçimler, her zaman sadece maddi çıkarlarla sınırlı değildir. İnsanlar, toplumsal ilişkilerde de seçimler yapar; bu seçimler bazen kişisel rahatsızlıklara yol açan ve çevresindekiler için negatif dışsallıklar yaratabilen davranışlar biçiminde karşımıza çıkar. “Gıcık” kavramı, özellikle sosyal medya platformlarında ve sosyal ilişkilerde sıkça karşılaşılan, fakat ekonomistler açısından dikkatlice incelenmesi gereken bir olgudur. Peki, “gıcık” olmak ne anlama gelir ve bunun ekonomiyle ne…